Gooise sagen vol bloed, drama en met ’happy endings’. Ze inspireren Huizer kunstenares Marilou van Vlaardingen. Maar of ze waar zijn?

Kunstenaar Marilou van Vlaardingen vond inspiratie in oude Gooise legendes.© Foto’s STUDIO KASTERMANS ALEXANDER MARK

Yvonne Hulsbos
Huizen

Kunstenaar Marilou van Vlaardingen gebruikt sagen uit ’t Gooi als inspiratiebron voor haar werk. Van reddende eieren in de zestiende eeuw tot een klooster dat door de aarde is verzwolgen. Stuk voor stuk verhalen vol bloed, drama en met ’happy endings’. Het werk is t/m 18 februari te zien bij de Kleine Toonzaal Huizen.

Wat ze met geschiedenis heeft? „Eigenlijk niks”, lacht ze. Of beter gezegd: het was niet haar favoriete vak op school. „Slecht geheugen voor jaartallen”, verduidelijkt ze. „In de jaren 60 kochten mijn ouders het boek ’Gooise legenden’ van H. de Weerd. Dat vond ik zo leuk! Toen mijn moeder in 2015 verhuisde vond ik het boek weer.” Het zijn volksverhalen die rondgaan en die schrijver De Weerd boeiend wist op te schrijven.

De kunstenares is in 1950 geboren in Zaandam en woont, met een korte onderbreking, al 67 jaar in Huizen. „Het is een fijne plek om op te groeien met zoveel natuur. Kijk, dit heb ik allemaal gevonden tijdens wandelingen over de Naarder Eng.” Ze laat een doos vol vondsten zien. Een porseleinscherf met een vogelkopje, een pijpenkopje met de N van ’Napoleon’ erop, met de hand gesmede, verroeste spijkers. „Met alles wat ik vond ging geschiedenis meer spreken voor mij. Je realiseert je steeds meer dat je maar een klein schakeltje bent in een veel groter geheel.”

Is het zo?

Het is het grotere plaatje van onze geschiedenis waar aan de rand volksverhalen, sagen, ontstaan. Bijna altijd met een kern van de waarheid. Zoals het verhaal van ’Het reddende ei’. Gebaseerd op de bloederige tragedie die in 1572 plaatsvond in Naarden toen Spanjaard Don Frederik, de zoon van de Hertog van Alva, met zijn leger het vestingstadje uitmoordde. Echt gebeurd!

Een vrouw verschuilt zich in een keldergang, samen met haar babyzoontje. Ze overleeft door het ei dat een rondscharrelende kip elke dag in de gang legt. Echt gebeurd of verzonnen?

Of de kippenbrug die genoemd wordt in het verhaal. „Die heeft echt bestaan en is in 1940 afgebroken”, weet de kunstenaar.

(Tekst gaat door onder de foto)

Een lijn is genoeg om een suggestie te wekken. Zo beeldt ze goden Wodan en Braga (l) of de duivel in rood (r) af.

Het is inspiratie voor Van Vlaardingen: een werk met daarop de omtrekken van een ei. Een ander waarop de beschermende armen van moeder de blikvanger zijn. Gemaakt met houtskool, krijt en acrylverf in zachte tinten beige, bruin, wit, grijs, een enkel rood accent.

Ze gebruikt als ondergrond (gekreukeld) papier, canvas of (geribbeld) karton. Ze maakt afdrukken met oude verroeste spijkers, verwerkt kopieën van oude Spaanse bankbiljetten in haar werk. Dat laatste is een verwijzing naar de geschiedenis net als de rode lijnen die de plattegrond van Naarden-vesting verbeelden.

Opgeslokt

Andere sage: het Germaanse verhaal ’Hille voor de som’ over het ontstaan van Hilversum (Hille-voor-de-som, later verbasterd naar Hil-ver-sum). In de hoofdrol goden Wodan en Braga en boerendochter Hille. De ferme lijnen waarmee ze de goden afbeeldt, vullen het papier. Het geeft ze de suggestie van kracht ook al is het niet meer dan een lijn. „Als je het lichaam erin kunt zien, vind ik dat genoeg. Je fantasie mag de rest aanvullen”, vindt ze.

(Tekst gaat door onder de foto)

’Het klooster der duivelen 3’ en ’Het reddende ei 1’.

Het laatste verhaal is ’Klooster der duivelen’ dat zich afspeelt in Blaricum. „Je komt het ook in andere sagen tegen, zoals „’Het Solse gat bij Garderen’ vertelt Van Vlaardingen. In de legende bezoekt de duivel het klooster dat uiteindelijk door de grond opgeslokt wordt. „Je denkt, zou er echt een klooster aan de Capittenweg in Blaricum hebben gestaan?”

Van Vlaardingen weet het niet. „Als ik het verhaal helemaal uit zou pluizen, stopt ook het fantaseren erover en kan ik er niks meer mee.” Dan is het sprookje echt uit.

Waar en wanneer

Het werk gebaseerd op Gooise legendes van Marilou van Vlaardingen is t/m 18 februari te zien in de Kleine Toonzaal Huizen. In deze periode is hier ook keramiek van Catherine Pineau te zien. Openingstijden: maandag, woensdag t/m zaterdag van 13.00-17.00 uur. Adres: Voorbaan 25.

Meer nieuws uit Gooi en Eemland

Ombudsteam

Ons Ombudsteam springt in de bres voor de consument.