Als wegkijken onmogelijk is | column
Als kind voelde ik het nog wel eens, de unieke vorm van gêne die opkomt als je met je ouders een film of serie zit te kijken die een vrij expliciete seksscène blijkt te bevatten. Stoïcijns naar het scherm staren, wachten totdat je vader één van zijn vaste uitspraken doet om het ongemak dragelijker te maken (meestal iets in de trant van ’zozo’ of ’toe maar’, waarna je moeder toevoegt: ’dat zegt-ie nou altijd’).
Inmiddels hebben we echter zoveel gezamenlijk ’gebingewatched’ dat we redelijk immuun zijn geworden. Ergens halverwege ’Game of thrones’ trad gewenning in en dat was maar goed ook, want inmiddels kijken we de serie ’The Americans’, waar een quotum van minstens één naaktscène per aflevering op lijkt te zitten.
Toch bestaat er in de woonkamer nog enige afstand tot de televisie. Je kunt even op je telefoon kijken, koffie halen of checken of de kat nog steeds zo schattig ligt te slapen in haar stoel. In het theater ligt dat anders.
Ik had de kaartjes al maanden geleden besteld, zodra de aankondiging online kwam. Zonder te overleggen koos ik de datum, de twee beste plekken en rekende ik af. Sommige dingen zijn zo vanzelfsprekend dat je ze niet eerst hoeft te overleggen.
Mijn moeder en ik zouden in januari 2023 samen afreizen naar het Internationaal Theater Amsterdam om de voorstelling ’Mijn lieve gunsteling’ te zien, naar het boek van Marieke Lucas Rijneveld en geregisseerd door Ivo van Hove.
Maandenlang prijkt de datum in onze beide agenda’s. Een dag van tevoren krijg ik een mail van het theater met de bevestiging van de aanvangstijd en wat praktische informatie, maar ook de nodige waarschuwingen. In het stuk worden sterke lichteffecten gebruikt en op het decor bevindt zich een grote hoeveelheid stro.
Ook gaat de voorstelling over een volwassen man die zich aangetrokken voelt door een minderjarige en zijn er scènes met seksueel geweld. Dat is voor mijn moeder en mij geen verrassing.
Wij hebben in 2021 allebei de roman gelezen en met een 9,3 beoordeeld op ons gezamenlijke leeslogboek. De thematiek is heftig, zodanig dat we het boek af en toe even moesten wegleggen. Er is een groot schrijver nodig om een dergelijk verhaal te vertellen en Rijneveld doet het in prachtige zinnen die ons ook twee jaar later nooit helemaal hebben verlaten.
Voor de toneelbewerking geldt hetzelfde. De voorstelling duurt ruim honderdveertig minuten en we zitten ademloos te kijken. Soms is wat we zien zo pijnlijk, zo gruwelijk, zo intiem, zo expliciet dat we onze blik willen afwenden, maar het is onmogelijk. Als ik hier met iemand anders was geweest, had ik me zorgen gemaakt over hoe diegene dit had ervaren.
Nu is dat niet nodig. Als we aan het eind van de avond samen naar buiten lopen, de kou in, pakt mijn moeder even mijn hand: „Ik zou hier met niemand anders heen kunnen, weet je dat? Alleen met jou.” Voor mij geldt precies hetzelfde.
Ga op zoek naar iemand met wie je samen naar ’Mijn lieve gunsteling’ kunt gaan. En laat die persoon nooit meer los.