Minister Piet Adema heeft woensdagmiddag aan de Tweede Kamer gemeld dat de besmetting door middel van ’actieve surveillance’ is opgespoord.

„Deze dodelijke ziekte tast het centrale zenuwstelsel van rundvee aan en wordt ook de gekkekoeienziekte genoemd. BSE is tevens een zoönose die bij mensen de dodelijke hersenziekte Creutzfeldt-Jacob kan veroorzaken. Mensen kunnen besmet raken door het consumeren van producten afkomstig uit BSE-geïnfecteerde runderen.”

Er is een Europees monitoringsprogramma waarbij alle kadavers en alle in nood geslachte runderen in bepaalde risicogroepen worden getest op de aanwezigheid van BSE. „Het rund dat nu positief bevonden is, is door middel van deze actieve surveillance opgespoord. Het kadaver van het dier is na overlijden op het bedrijf aangeboden bij destructiebedrijf Rendac waar het ook bemonsterd is.”

Niet in voedselketen

Het zieke rund is volgens Adema niet in de voedselketen terecht gekomen, en vormt daarom geen risico voor de voedselveiligheid. Het bedrijf van de houder van het positief bevonden geval is per direct door de NVWA geblokkeerd. „Er wordt nu onderzocht om welke variant van BSE het gaat: een ’atypische’ variant of een ’klassieke’ variant. Een zogenaamde ’atypische variant’ kan sporadisch voorkomen bij oudere koeien, een soort ’ouderdom-BSE’.”

De laatste keer dat in Nederland BSE werd aangetroffen was dat een ’atypische variant’. De ’klassieke variant’ is de variant die in 1986 voor het eerst gevonden werd in Groot Brittannië. In Nederland zijn sinds 1997, 88 gevallen van klassieke BSE gevonden. Hergebruik van dierlijke eiwitten in diervoer was een belangrijke oorzaak van de verspreiding van klassieke BSE in rundvee.

„Daarop volgde een Europees verbod op het gebruik van diermeel in diervoeding voor runderen. NVWA voert momenteel een bron- en contactonderzoek uit. Hierbij worden nakomelingen, en dieren die hetzelfde voeder gehad hebben, en dieren die opgegroeid zijn met dit rund opgespoord gedood, getest op BSE en afgevoerd naar de destructie. In geval van de ’atypische variant’ is daarmee deze positieve besmetting afgehandeld.”

Consequenties

LTO-melkveehouderijvoorzitter Erwin Wunnekink schrikt van het nieuws. „Het goede nieuws is dat het is aangetroffen, en daarmee dus ook niet in eten van mensen terecht is gekomen. Maar er zijn ook nog veel vragen. Waar komt dit vandaan, en hoe kan dit nou?”

Volgens Wunnekink kan de koe de gekkekoeienziekte niet via het voer hebben opgelopen, omdat dat na de eerdere uitbraak in de jaren ’90 aan banden is gelegd. „We moeten afwachten welke variant het geweest is. Als het een atypische variant is, kan het een incidenteel geval zijn, en dan is het even schrikken en door.”

Het RIVM laat weten dat dit op dit moment niet iets is waar ze actie op ondernemen. „Wij doen alleen de humane kant.” Op dit moment wordt onderzocht wat er aan de hand is en er is nog geen indicatie dat de gezondheid van mensen in het geding is.

Kamerleden reageren geschrokt

Kamerleden reageren geschrokt op de ontdekking van gekkekoeienziekte in Nederland. ’Schrikken dit!’ schrijft GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet op Twitter. ’In een veedicht land als Nederland is dit een heel risico.’ D66-Kamerlid Tjeerd de Groot vindt het ’zeer verontrustend’ dat BSE is aangetroffen. ’Het toont weer hoe kwetsbaar onze veehouderij is.’

VVD’er Thom van Campen vindt het ’heel erg schrikken’ dat de ziekte na elf jaar hier weer voorkomt, maar zegt ook dat het nog te vroeg is voor conclusies. Volgens hem moet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit ’zorgvuldig onderzoek doen en kijken of het hier gaat om een incident, of een structureel probleem’.

De Tweede Kamer debatteert donderdagochtend over de kwestie, tijdens een al eerder ingelast debat over dierziekten. Niet alleen Adema, maar ook minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) is daarbij aanwezig. Van Campen laat weten de minister te vragen welke stappen het kabinet gaat zetten om de volksgezondheid te beschermen.