We arriveren tegelijk bij de prachtige villa in de Bussumse Spiegelwijk. Annet van Egmond, verwaaide haren, blos op de wangen en gekleed in regenjas, zwarte broek en stevige wandelschoenen, heeft net hond Puck uitgelaten op de veengronden ten westen van Bussum. Een andere kant van de vrouw die een uur later professioneel en in sjiek wit pak poseert voor de foto. Blootsvoets dat wel, want dat past beter bij Afrika dan haar mooie zacht roze hoge hakken vindt ze zelf.

Afrika, daar gaat dit gesprek over. Het continent dat bijna twintig jaar geleden haar hart verovert tijdens een vakantiereis naar Zuid-Afrika. „Ik had meteen het gevoel dat ik thuis kwam. Dat heeft te maken met de natuur, die is daar zo verpletterend mooi. Ik heb dat ook een beetje met Schotland. Voor mij betekent de natuur rust en inspiratie. Bovendien vind ik de mensen in Afrika heel warm. Anders dan hier. Ik kan dat niet echt uitleggen, dat moet je zelf voelen.”

Frisdrankfles

Van Egmond valt meteen maar met de deur in huis. Ze wil licht brengen naar Afrika. Duurzaam licht. „Anders dan tien jaar geleden is die technologie nu voorhanden. Dat moeten we gebruiken, want iedereen heeft recht op schoon licht.”

Ze ontwikkelt twee lampjes op zonne-energie. De ’Puck’ is speciaal bedoeld voor de vrouwen in Afrika. Het is een schijf met bovenop een zonnepaneel, aan de onderkant de lamp met een ronde uitsparing zodat hij op een frisdrankfles past en aan de zijkant elastiek waarmee je de lamp om je pols of arm kunt dragen. De ’Miss Nightingale’ is een chiquer exemplaar in de vorm van een ouderwetse kandelaar met oortje die ook op een Nederlandse keukentafel niet zou misstaan.

Vorige maand ging Van Egmond mee met de handelsmissie van premier Mark Rutte naar Zuid-Afrika. Daar presenteerde ze haar twee prototypes. Niet alleen aan de andere deelnemers van de missie in het House of the Future in Johannesburg, maar ze trok op eigen initiatief ook de townships in om de vrouwen daar haar lampen te laten zien.

Twee missies

„Een lamp van een vrouw voor een vrouw. Ik heb er twee missies mee. De Puck maakt dat vrouwen in het donker veiliger over straat kunnen, dat hun kinderen ’s avonds bij goed licht huiswerk kunnen maken. Ik heb met eigen ogen kunnen zien dat zo’n lampje een wereld van verschil kan maken. Nu verlichten mensen in de townships hun huis nog vaak met kerosine. Niet alleen vervuilend, maar ook brandgevaarlijk. Regelmatig gaat het mis, zeker nu het er al tijden zo gort en gort droog is. Veel vrouwen hadden de lampjes graag gelijk gehouden.”

Haar andere missie is de zorg voor de natuur die de Bussumse zo enorm aan het hart gaat. „Zonne-energie is duurzaam en dat heeft de toekomst. We moeten zorgen dat toekomstige generaties ook kansen hebben op aarde. We moeten minder hout kappen, minder vervuilende stoffen gebruiken.”

Ivoor

Van Egmond praat rustig, maar bevlogen. Naast de mensen in Afrika bekommert ze zich minstens net zo veel om de dieren daar. Ze steunt onder andere de Peace Parcs en de African Parcs in hun strijd tegen ivoorstropers.

„In die parken woeden echt oorlogen. Regelmatig krijg ik bericht dat er weer een ranger is omgekomen. De natuur staat onder druk. We zijn met steeds meer mensen. Ik kan niemand verbieden om kinderen te krijgen, maar ik kan het wel voor de dieren en de natuur opnemen. Niet alleen door financiële steun aan rangers in opleiding die het zelf niet kunnen betalen, maar ook door alternatieven voor hout aan te bieden zoals mijn solar-lampen. Door in landen als China en Vietnam, waar ze de zonnepaneeltjes produceren die ik nodig heb voor mijn lampen, te communiceren dat ivoor niet cool is en niets anders is dan onze eigen nagels. Ivoor is daar een statussymbool en er worden nog steeds helende eigenschappen aan toegedicht.”

Veilig

De Bussumse wordt geboren in Leiden in een ondernemersgezin. Die mentaliteit krijgt ze met de paplepel ingegoten. Na haar opleiding Beeldhouwkunst aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht begint ze samen met partner William Brand in de schuur van haar ouders haar eigen bedrijf: Brand van Egmond. „Ik had het geluk met mijn maatje te kunnen werken onder de warme en veilige deken van thuis. Mijn ouders boden die ruimte en het vertrouwen.”

Wat begint als samen lampen en meubels lassen in een werkplaats, mondt uit in een internationaal lichtdesignbedrijf. Brand en Van Egmond ontwerpen lichtobjecten voor sterren als Beyoncé en Shania Twain, krijgen opdrachten van Saoedische sjeiks en de Sultan van Oman en ook de Zweedse kroonprinses Victoria heeft een lamp van het Nederlandse kunstenaars duo hangen.

„Dat hebben we mooi bereikt”, glimlacht Van Egmond, „maar niets is voor eeuwig.” Ze doelt op haar scheiding vorig jaar van William Brand. Begin dit jaar neemt ze de beslissing uit hun succesvolle onderneming te stappen. „Ik heb er 25 jaar mijn ziel en zaligheid in gelegd. Een makkelijke beslissing was het zeker niet. Je hebt samen een kind grootgebracht, zo voelt dat nog steeds, dat verlaat je niet zomaar. Het bedrijf heeft me ook heel veel gebracht. Ik heb veel kunnen reizen, landen mogen ontdekken, mensen mogen ontmoeten. Ik mis bijvoorbeeld Rusland waar ik graag en veel kwam. Ik heb een heel ander beeld van dat land dan wij hier meestal voorgeschoteld krijgen. Heb daar heel sterke vrouwen ontmoet.”

„Tegelijkertijd biedt dit afscheid ook nieuwe kansen. Ik ben een vernieuwer, wil niet steeds in hetzelfde blijven hangen. Naast Brand van Egmond had ik al mijn eigen ontwerpstudio van waaruit ik onder andere behang en sieraden ontwierp. De eerste globale schetsen voor deze solar-lampen had ik ook al liggen, maar ik had nooit tijd om er echt iets mee te doen.”

Die tijd heeft Van Egmond nu wel en ze heeft zich er met al haar passie en toewijding op gestort. „Voorlopig geen nieuwe behangetjes. Dit project vraagt nu al mijn aandacht.” Haar ontmoeting in maart dit jaar met Marisa Gerards, de Nederlandse ambassadeur van Zuid-Afrika, bewijst haar stelling dat als je gedreven bent en iets echt wilt, zaken vanzelf op je pad komen. „Zij wees mij op deze handelsmissie. Een kans die ik niet kon laten lopen. Ik heb heel snel mensen bij elkaar gezocht om de prototypes te maken. Voor het lassen van een lamp draai ik na 25 jaar mijn hand niet meer om, maar werken met plastic is heel andere koek. Van dat materiaal heb ik weinig verstand.”

Haute couture

Een andere grote verandering voor Van Egmond is de manier van produceren. „Ik kom uit de wereld van exclusiviteit, haute couture op bestelling. Bij Brand van Egmond maken we bovendien alles zelf. Nu begeef ik me in de wereld van massaproductie. Hoe gaat dat productieproces? Hoe regel je de distributie? Dat kan ik niet allemaal alleen. Ik ben in gesprek met investeerders die in mijn missie geloven en met multinationals die hun kennis willen delen. Ik mis regelmatig mijn oude team. Ik werk graag samen. Alleen ondernemen is gewoon minder gezellig.”

„De handelsmissie was een mooie eerste aanzet. Je doet contacten op en bekijkt hoe je zaken samen naar een hoger plan kunt brengen. Ik heb daar gesproken met lokale distributeurs en sprak hier afgelopen week met iemand van Heineken die jaren in Rwanda zat. Dat soort kennis heb ik nodig om dit project te laten slagen.”

Gaaf

De weg er naar toe mag dan nog onduidelijkheden bevatten, uiteindelijk wil Van Egmond dat haar lampen op zonne-energie in elk winkeltje in de townships te koop is. Maar ook bij benzinepompen langs de lange verlaten Afrikaanse wegen en zelfs bij de straatjongens die op ieder kruising spullen verkopen aan automobilisten.

„Hoe gaaf zou het zijn als de lokale bevolking straks geld kan verdienen aan dit product en zelfstandig kan zijn. Ik zie niets in het jaren zestig model van alleen maar geven en er niets voor terugverlangen. Toen ik in 1989 van de kunstacademie kwam was het heel normaal om een uitkering aan te vragen. Dat kwam niet in mijn hoofd op. Ook mijn starterstipendium heb ik terugbetaald. Zelf ergens voor werken, zo ben ik opgevoed. De Afrikanen zullen de lamp gewoon moeten kopen. Het product moet zichzelf terugverdienen. Massaproductie zorgt er voor dat de lamp voor iedereen betaalbaar is. Denk aan de prijs van een paar flessen cola. Dat drinken ze daar met liters weg. Als je dat kunt betalen, kun je ook een lampje kopen.”

Groen Licht

De Bussumse is zich dit jaar weer bewust geworden dat licht een veel grotere dimensie heeft dan alleen maar verlichten. „Licht kan zaken minder zwaar maken, zorgen voor veiligheid, je zelfstandigheid vergroten en ook de natuur helpen. Een mooi voorbeeld is het groene licht dat mede door Philips is ontwikkeld. Groen licht verstoort de vogeltrek niet en wordt bijvoorbeeld nu bij de bouwwerkzaamheden langs de A1 tussen het Gooi en Amsterdam gebruikt. Dat vind ik zo mooi, echt een eye-opener.”

Zelf heeft Van Egmond ook het gevoel een kans te hebben gekregen om de wereld te verbeteren. „Weet je, het positieve van scheiden is dat je even tot stilstand komt. Je zit niet langer op die alsmaar rijdende trein. Verdriet is een zware emotie. Ik zocht mijn rust en stilte in de natuur en in die stilte ging ik nadenken over wat ik nu echt wil in het leven. Nog bekender worden? Een nog weer betere collectie neerzetten?”

Ze glimlacht even. „Misschien is het ook wel de leeftijd, maar ik wilde iets doen met mijn grote liefde voor Afrika en de natuur. Bewust omgaan met de aarde. Daar sta ik natuurlijk niet alleen in. Veel mensen en bedrijven vechten daar al jaren voor. Maar ik geloof wel dat de tijd is gekomen dat we met spoed gezamenlijk die handschoen oppakken en gaan werken aan een nieuwe duurzame wereld. De aarde snakt er naar.”

Paspoort

Naam: Annet van Egmond

Is: Entrepreneur en ontwerpster

Geboren: 12 januari 1964 in Leiden

Woont in: Bussum

Privé:Twee zoons en hond Puck

Vrije tijd: De natuur in, fotograferen, geschiedenis en het lezen van autobiografieën