Twee rollen tegelijk in ’U bent mijn moeder’
Met de voorstelling ’U bent mijn moeder’ schreef acteur Joop Admiraal (1937-2006) toneelgeschiedenis. In het stuk van Werkteater speelde hij zichzelf en zijn dementerende moeder. Acteur Robert Jan Heyning en regisseur Peter van Bokhorst hebben het stuk opgepakt als eerste voorstelling voor hun nieuwe theatergezelschap Noord Hollands Toneel.
„Dit stuk uit 1982 heeft natuurlijk iets heiligs. Joop Admiraal won er niet voor niets een Louis d’Or mee. Er is ook een tv-bewerking van gemaakt en een DVD, maar de mensen willen het altijd nog heel graag in het theater zien. Het stuk is zo mooi omdat het vol humor is geschreven. Dat maakt het ook zo prachtig om het te spelen.”
In de bewerking woont de moeder in het Rosa Spierhuis in Laren, waar het stuk ook in première gaat. In werkelijkheid reisde Admiraal elke zondag vanuit Amsterdam naar zijn tachtigjarige moeder in Delft.
„Met Robert Jan Heyning durfde ik het avontuur wel aan om dit stuk te gaan doen. Als hij het vestje en de jas van zijn moeder aantrekt, wórdt hij tegelijkertijd de moeder. Je hebt wel een stemmetje nodig om de wisseling tussen moeder en zoon duidelijk te maken. Het publiek moet daar misschien even aan wennen, maar hij doet dat zo mooi en met respect dat het helemaal geloofwaardig wordt.”
„Het is het verhaal over de overgangsfase van vergeetachtigheid naar dementie, waarbij de dementie het steeds verder overneemt”, legt de regisseur uit. „We maken het bijna allemaal mee: de onzekerheid bij de ouder, en de pijn om wat er met een ouder gebeurt. Daar sta je allemaal machteloos in. En het kan zomaar jaren duren.”
Van Bokhorst is onder de indruk van de tekst. „Als je het alleen leest, lijkt het heel simpel, met veel herhalingen. Maar dit stuk gaat dieper dan de kale tekst. Het is zo helder geschreven dat het binnenkomt. Dat komt doordat het zijn persoonlijke verhaal is.”
„We zijn nog aan het nadenken wat we de epiloog doen, of Robert Jan die in de rol zegt, of dat we een geluidsopname van Joop Admiraal laten horen.”
De regisseur deed al eerder stukken van Werkteater, zoals Een Zwoele Zomeravond, Opname en Avondrood. Een solo regisseren is volgens Van Bokhorst wel heel anders, omdat het qua mise en scène niet zo veel mogelijkheden heeft.
„We praatten er vooral heel veel over. Wandelend. Dan liepen we hier vanaf de repetitieruimte een rondje via de Paulus van Loolaan en maar lullen, lullen, lullen. Dat werkt geweldig. Vaak gingen we dan ook op een bankje zitten. Het maakt toch dat je anders luistert en zoekt naar de essentie van de zinnetjes. Soms sms’ten we er dan ook nog over.”
U bent mijn moeder door Noord Hollands Toneel. Vrijdag en zaterdag en ook 21 en 22 oktober in Rosa Spier Huis Laren, 20.15. Ook nog op 28 oktober in Haarlemmerhout Theater, Haarlem en 11 november Theater De Dillewijn, Ankeveen.