Hoewel de familie Wiggerts al veel langer dan 120 jaar in Eemnes woont, is de koop van het huis aan de Wakkerendijk door de in 1864 geboren Jan Wiggerts, de opa van de nu 62-jarige Bertus Wiggerts, als uitgangspunt voor de familiekroniek gekozen. Niet vreemd omdat het in die tijd bijzonder was dat een boerenknecht een eigen woning bezat. ,,Ze kochten een huisje met twee bedsteden en bouwden dat uit tot een volwaardig gemengd bedrijf.’’

Vaak zijn familiekronieken vooral interessant voor de desbetreffende familie zelf. Maar Hilversummer Bertus Wiggerts heeft bewust voor een wat afstandelijkere beschrijving gekozen. Daardoor levert het 128 pagina’s tellende, en mooi vormgegeven, boek ook voor belangstellenden buiten de familiekring een boeiend beeld van het vroegere boerenleven in Eemnes op.

,,Het huis waar mijn moeder (Marie Wiggerts-Hoofd, red.) 67 jaar heeft gewoond, nadat ze in 1947 met mijn vader Jan Wiggerts was getrouwd, moest worden ontruimd. Dat heeft lang geduurd. We wilden het in de familie houden en haar geest was er als het ware nog. In het lege huis resteerden drie koffers met documenten en die kreeg ik. Daarin zat bijvoorbeeld een offerte uit 1908 toen het huis aan de Wakkerendijk werd verbouwd tot boerderij. Mijn moeder bewaarde alles.’’

Antje

Tussen 1895 en 1928 werden verschillende percelen grond aangeschaft. Dat is volgens de familie-overlevering vooral te danken aan de ondernemende vrouw van Jan Wiggerts, de Blaricumse Antje Klaver(geboren 1870). Het bedrijf telde 5,7 hectare, voor de kleine veestapel(koeien en varkens) en akkerbouw(aardappels, koren en knollen). Plus een ’vierroedige’ hooiberg. In verband met de aanleg van de Rijksweg, nu de A1, moest land worden afgestaan, dat leverde 577,50 gulden op. De aanleg van de snelweg werd nog vertraagd door de Eerste Wereldoorlog, geeft Wiggerts als weetje mee.

Militie

Voor het sluiten van het huwelijk van Jan en Antje in 1895 is een verklaring nodig over het al dan niet in dienst zijn geweest van de Nationale Militie. Een check of aan de dienstplicht was voldaan. Maar uit een document van de Commissaris van de Koningin in de provincie Utrecht blijkt, dat Jan is vrijgesteld omdat hij de enige zoon was.

,,Net als heel veel boerderijen in Eemnes is die van mijn ouders er ook niet meer, gesloopt voor de bouw van twee huizen’’, vertelt de Hilversummer. Als derde zoon uit een katholiek gezin met acht kinderen, herinnert hij zich de harde en de nostalgische kanten van het boerenleven in Eemnes nog goed. ,,Mijn vader is twee keer in zijn leven op vakantie geweest. Twee keer een dag of drie. Een tochtje over de Rijn was een happening voor hem. Hij heeft de hele reis naar het water staan kijken.’’

Over water gesproken, tot 1970 toen er een einde kwam aan het relatief kleine gemengde boerenbedrijf en de boerderij een woonhuis werd, was er geen waterleiding. ,,We dronken water uit een put, net onder het maaiveld. Je proefde soms gier in het water. We haalden in de winter bij de buren het water om te wassen. Want in de winter was er te weinig regenwater. Geen douche maar een teil. Het waswater werd met melkbussen op een karretje aangevoerd.’’

,,Mijn vader was heel erg behoudend. Waarom zou je een tractor moeten hebben als een paard het werk ook kan doen?’’

In het boek beschrijft Bertus Wiggerts dat de kinderen al op jonge leeftijd taken op de boerderij kregen. ’Vanaf een jaar of zes, zeven. Het heeft ons gevormd tot wie wij zijn. We weten nog steeds van aanpakken, maar het was soms ook vervelend. Dan wilde je met je vriendjes spelen en moest je ’kantjes harken’ (pas gemaaid gras bij de sloot wegharken). Of in de winter knollen plukken, waardoor je handen er bijna afvroren. En elke zaterdag hooi binnenhalen voor de koeien, het erf harken, appels rooien, in de tuin werken, etcetera.’

Het huis aan de Wakkerendijk is uiteraard ook de plaats van enkele opvallende gebeurtenissen geweest.

Oorlog

Bijvoorbeeld in de Tweede Wereldoorlog. ’Mijn vader werd opgepakt door de Duitsers om tewerk te worden gesteld in Duitsland, maar na een aantal uren weer vrijgelaten omdat hij de Duitsers wist te overtuigen dat hij naar huis moest om zijn koeien te melken.

Dat verweer had Ab Hendriks niet. Ab uit Kortenhoef was een neef van mijn moeder en bij de familie Wiggerts ondergedoken. Op een dag toen er plotseling een Duitser aan de deur verscheen, klom Ab de schoorsteen in, met het open vuur daaronder.’

Ontdekking zou fatale gevolgen voor hem en onderduikverschaffers hebben betekend. ’De schouw met houtkachel bevond zich in de woonkamer en is lang in gebruik gebleven voor het roken van worst en spek van een varken dat was geslacht. Ook uit de verre omtrek kwam men worst en spek brengen om te roken.’’

Nostalgie

De oorlog keerde ver na de bevrijding nog een keer terug. Antje Klaver wier leven zich kenmerkte door werken en bidden, werd in de laatste periode van haar leven - sterfdag 15 januari 1955- bijna geraakt door een granaat. Het projectiel zat in een blok hout dat in het vuur van de kachel ontplofte. ’De granaat sloeg in de muur onder het bed van Antje. Het deksel van de kachel knalde met een enorme kracht tegen een balk in het plafond. Een afdruk van de deksel is daar altijd zichtbaar gebleven.’

De schrijver geeft, in de vorm van een gedicht, ook de nostalgie over de jeugd op het boerenbedrijf een plek:

Soms zou ik voor even

weer bij mijn vader

op de hooiwagen willen zitten.

Samen op de bok.

De geur van vers hooi

en van het paard weer beleven.

De eenvoud willen ondergaan

en de onvoorstelbare rust

nog eens ervaren.

Om weer te voelen hoe het was.

,,Van de ongeveer 80 boeren zijn er nu 15 over, vooral in de polder.’’ De Wakkerendijk is inmiddels bijna helemaal veranderd in een ’goudkust’.

Bertus Wiggerts is als jeugdhulpverlener met pensioen. ,,Tegen mijn kinderen zeg ik nog wel eens: Lekker luxe dat je onder de douche kan staan, ik heb tot mijn zestiende in een teil gezeten.’’

Het boek is te koop voor 15 euro en te bestellen per e-mail: bwiggerts@online.nl. De opbrengst gaat naar een goed doel: WereldOuders. Richt zich op kinderen zonder ouders in Latijns-Amerika.