Enkele tientallen genodigden uit Eemland mochten meevaren. Uit Soest, Baarn, Amersfoort, Bunschoten. Uit Huizen zelfs. Het was namelijk vooral ook een netwerktocht. Kun je aan voorzitter van de club, bouwondernemer, netwerker pur sang en voorzitter van Eemsnoer, Soester Stan Uyland wel overlaten. Hij woont zelf sinds enige tijd op een van de mooiste plekjes van Soest, en langs de Eem. Aan de Kleine Melm, waar in vroeger dagen Zwarte Willem zijn café had. Tientallen jaren geleden dronk menig Soester daar zijn biertje. Iets wat Uyland met zijn broer Bas vennoot René Haverkamp daar graag weer zou hebben. Inclusief bootverhuur, dat er nu al is. Maar Uyland ligt al jaren in de clinch met de provincie en de gemeente Soest, omdat hij volgens de overheden op die plek nét te veel bebouwing wil.

Des te leuker is het dat uitgerekend Kees Koolmees - ,,Ja, zo heet ik echt, al denken mensen vaak dat het een nickname is” - van stichting Behoud de Eemvallei tijdens de tocht bij het vallen van de avond uitgebreid de tijd krijgt om tijdens het varen vanaf de plecht uit te leggen hoe bijzonder die Eem en de omringende polders wel niet zijn.

Lyrisch

En warempel, je zou bijna hopen dat die Koolmees zo nu en dan als gids op een boot toeristen, recreanten en beter nog, mensen uit de eigen regio meeneemt. Want je ziet vaak de eigen alledaagse schoonheid niet, realiseer je je. Lyrisch is hij over de rivier en zijn polders . ,,Er is geen gebied in ons land waar zoveel van die vogels zitten”, zegt hij, met zijn arm wijzend naar de groene vlakte. Doelend op de gebieden vooral richting Eemnes, waar de dichtheid grutto’s, tureluurs en watersnippen onwerkelijk hoog is. Mede dankzij inspanningen van boeren en veelal vrijwillige natuurbeschermers.

Koolmees weet te melden dat de rivier door het baggeren van het afgelopen jaar inmiddels tot 3,80 meter diep is. ,,Mensen realiseren zich niet dat dat dit nu één groot opvangbassin is voor water vanaf de Heuvelrug. Maar ook kunnen de twee, drie grote zandschepen die richting Amersfoort varen er weer goed doorheen.”

De bebouwing langs de Eem komt aan bod. ,,Er zou langs de rivier niet verder gebouwd moeten worden. Daarom hebben we in 2000 de stichting opgericht. Om het buitengebied tussen de zes plaatsen hier te behoeden. We draaien op giften, krijgen geen cent van gemeenten en provincie.” En wat het ook in deze regio aantrekkend toerisme betreft: ,,Toeristen oké, maar het moet hier niet dichtslibben met ze”, grapt hij, terwijl hij nog even vertelt over vondsten van 10.000 jaar geleden, vlak langs wat nu de Eem is geworden.

Historisch besef

Henk Nobbe van het Waterschap, dat al maanden druk is met de aanleg van de verzwaarde dijken langs de Eem, neemt de microfoon over van Koolmees. Voor wat meer historisch besef, en dat is mooi meegenomen als de waan van de dag soms de overhand mocht krijgen. ,,Tien eeuwen terug was het een moeras hier. Nagenoeg onbewoonbaar. Je had hier wat hoge plekken, als Hamelenberg, Krachtwijk en Netelenberg.” Nu bijna vergeten oorden, maar wel een van de vele hoofdstukken in de geschiedenis van ons polderlandschap, vol dijkdoorbraken en waterbeheer.

De Eem zelf is inmiddels een best wel schone rivier geworden, door alle maatregelen van de laatste tientallen jaren, haalt Nobbe maar even aan. ,,Vroeger was het erwtensoep, vol schuimvlokken. Al is het nog niet echt geschikt om in te zwemmen. Maar boten van duizend ton, die kan de rivier ook hebben. Het viswater is hersteld, al is er nog altijd niet veel plantengroei in het water.”

IJsvogel

Een ijsvogeltje vliegt onder de brug door. Een oplettend lid van het IVN stoot een buurman aan. Even later, als de boot weer is aangemeerd, is het tijd voor netwerken en wat praatjes. Piers de Jong van bungalowpark het Eekhoornnest in Soest prijst de nieuwe Heuvelrug VIP Kaart aan, Evert ten Kate (onder meer) voorzitter van AV Pijnenburg droomt hardop van een marathon door de polders, als een mooi regionaal evenement. Waarmee Diederik Zeeuw van der Laan van De Witte Bergen onbedoeld bediend lijkt te worden. ,,Initiatieven die het gebied vitaal houden, dat zou hier mooi zijn”, stelt hij.

Tom de Wit van de Amersfoortse Vrienden van de Eemhaven vertelt met een glas in de hand over de vrees voor oprukkende hoge bebouwing langs de rivier, aan het begin bij de haven van Amersfoort. Niet omdat dat mooi is, maar vooral omdat dat geld oplevert voor de ontwikkelaars, klinkt het wat cynisch. ,,Maar we hopen dat er in de keistad toch wat meer visie komt op een passend stedenbouwkundig ontwerp.” Zijn dochter Nienke is ook aanwezig. Niet toevallig, want ze is directeur van het Huizer Museum. In die hoedanigheid mag ze even de loftrompet steken over haar dorp en museum. ,,Want ook Huizen hoort bij Eemland”, vindt ze, hopend op spinoff van deze regio die - als het aan de coöperatie ligt - mooie tijden tegemoet gaat. Het ene na het andere dorp mag zichzelf deze avond - in één minuutje - net als De Wit ’als een glimmende parel aan het snoer’ op de kaart zetten. Want er is in Soest, Baarn, Amersfoort, Bunschoten, Eemnes en dus Huizen veel te doen en te beleven, zo moge duidelijk zijn.

Een mop

Arie ter Beek van Museum Spakenburg heeft zo zijn gedachten bij de opmerking van deze verslaggever dat hij de Eem een wat saaie rivier vindt. Als reactie daarop vertelt hij - pleitbezorger van het vissersdorp - een mop over de papegaai van wijlen Zwarte Willem. De Soester moest, aldus Ter Beek, in bezettingstijd een list verzinnen om te voorkomen dat die door de Duiters de nek werd omgedraaid. De aanwezigen schateren het uit. ,,Waarmee maar gezegd is dat het hier vol zit van mooie verhalen”, grijnst hij.

Voorzitter Stan Uyland mag tot slot nog even getuigen van de grote ambitie. ,,We hebben al een zestal commissies bij Eemsnoer. „Wie mee wil doen, meld je aan!”