Het pak papier is meer dan een centimeter dik. Het zijn de uitdraaien van de rapporten en vergadernotulen van de Economic Board Gooi en Vechtstreek. Ze warende afgelopen twee jaar officieel openbaar, maar zijn eigenlijk alleen in achterkamertjes besproken. Hoog explosief materiaal dus.

Net als in bijna alle regio’s van Nederland werd ook in deze streek een economic board opgericht. Breng alle verantwoordelijken bij elkaar uit de lokale overheid, het bedrijfsleven en het onderwijs, zo dacht de regering. Het is het beste recept om de economie een duw omhoog te geven. En dus werd in juni 2014 de Economic Board Gooi en Vechtstreek gepresenteerd.

Zo’n nieuwe aanpak was voor deze streek ook hard nodig. Want via banken, onderzoeksinstituten en wetenschappers waren de waarschuwingen niet van de lucht: ’Jongens, het gaat niet goed in het Gooi. Sinds 2005 is er permanente stagnatie. Jullie laten jezelf in slaap sussen omdat er hier geen werklozen over straat zwerven. Maar dat komt alleen maar omdat iedereen ver weg een baan heeft, in Amsterdam of Utrecht. Verder worden de beroerde cijfers gecamoufleerd omdat er weliswaar vacatures vrijkomen, maar dat is omdat de vergrijzende bevolking hier massaal met pensioen gaat. Er is geen dynamiek.’

Vanuit het Gooi zelf drijft deze negatieve gedachte nu ook naar de oppervlakte. En die is mogelijk nóg somberder, valt uit de stukken van de Economic Board te lezen. Tot nu toe troosten we ons bijvoorbeeld met de gedachte dat de omroep en andere media krachtig genoeg zijn om de Gooise economie te dragen. Vergeet het maar. De media maakt misschien wel veertig procent van de werkgelegenheid uit, maar de sector staat zwaar onder druk, aldus een boardvisie uit 2015. Advertenties nemen af, er wordt zwaar bezuinigd op de omroepen en de jeugd kijkt geen tv meer.

Creatieve industrie

Die Gooise visie sluit overigens perfect aan bij de wereldwijde ondergang van de creatieve industrie. In de jaren ’90 waren de verhalen over de opkomst van de creatieve klasse nog juichend. Als je een creatief beroep koos was je kostje gekocht. Nu verschijnen er juist boeken over de ondergang van de creatieve sector. Bij een sollicitatie moet je absoluut nooit de term ’creatief’ gebruiken. Het is een garantie voor zware onderbetaling en uitbuiting.

Daar komt nog een keer bij dat de mediawereld in Hilversum zit en dus los staat van de rest van de regio. De sombere conclusie van Anouk Pols en Gerlof Rienstra van het grote MIRT-onderzoek was afgelopen zomer dan ook: „Belangrijke bevinding is dat de komende jaren het aantal banen in Gooi en Vechtstreek drastisch afneemt. In de economische analyse wordt geen trendbreuk gezien, wel een lichte economische groei, maar de werkgelegenheid neemt af. De meeste stuwende sectoren zijn gericht op Groot Amsterdam en Amsterdam. Media en ICT was de stuwende sector, maar deze positie is aan het afnemen. Inmiddels is deze sector minder een trekker voor de regionale economie, maar het blijft een belangrijke sector voor Gooi en Vechtstreek.”

Blijf daarom energie steken in die overige 60 procent van Gooise bedrijven buiten de mediasector, is dan ook een van de adviezen die binnen de Economic Board is geopperd. „Daarmee moeten we dit heterogene deel van de economie blijven faciliteren. Doen we dat niet, dan wordt de regio een reservaat en dat is op de langere duur niet houdbaar.”

Maar hoe nu verder, is natuurlijk de grote vraag. Wonderlijk genoeg kwam de Economic Board Gooi en Vechtstreek daar in eerste instantie ook niet uit. Al na een jaar ontplofte de boel en lag de board op zijn gat. Er was een doorstart nodig, met aan het roer iemand met meer gezag. Pieter Broertjes, de burgemeester van Hilversum, werd aangesteld als voorzitter. Waarom het zo mis ging lag volgens de hoofdrolspelers aan veel factoren. Maar eigenlijk viel alles samen met slechts één zin: ’te veel vrijblijvendheid.’

Daadkracht

En dat was juist altijd de kritiek op de illustere voorgangers van de Economic Board. Dat waren de Gooise discussieplatforms Immovator, Itrovator en Izovator, voor respectievelijk media, toerisme en zorg. Te veel meninkjes, te veel open deuren, te weinig daadkracht was de kritiek op deze platforms.

Onder de nieuwe leiding van Pieter Broertjes werd daarom besloten om alle onderzoeksrapporten voor kennisgeving aan te nemen en nu slechts met twee projecten daadwerkelijk aan de slag te gaan. Het eerste project betreft de leegstand. Steeds meer bedrijfspanden, maar ook gebouwen voor maatschappelijke doeleinden komen leeg te staan. Voor wat betreft het Gooi en de Vechtstreek is de verwachting dat deze gebouwen ook permanent leeg blijven. Grote vraag daarbij is, wat gaan we daarmee doen. De eerste stap bij dit project is om de gebouwen in kaart te brengen en vooral, de samenwerking tussen de gemeenten in deze regio beter met elkaar af te stemmen.

Startup Academy

Tweede concrete project gaat over startende bedrijven, tegenwoordig met een mooie term genaamd ’startups’. Het grote probleem is dat in het Gooi deze startups nog te versnipperd opereren, elkaar dus niet stimuleren en dat de woonmarkt voor jongeren hier niet ideaal is. Daarmee sluit dit project natuurlijk automatisch aan bij het andere project over leegstand. Kun je lege gebouwen niet omtoveren in bedrijfsverzamelgebouwen of in huisvesting voor jongeren? Als een van de eerste stappen is afgelopen juni de Startup Academy Gooi en Vechtstreek opgericht, waar beginnende ondernemers onder meer leren hoe en waar je ’geld ophaalt.’