Want over twee uur gaat een andere pet op: die van trambestuurder. Als hobby vervoert hij in Amsterdam gezelschappen op de historische tram van Haarlemmermeerstation naar Bovenkerk. ,,Ik houd van oude techniek”, zegt Ten Sande, die op een Haagse tram uit 1927 rijdt.

Stiekem een jongensdroom. ,,Maar mijn vader zei: daar is geen droog brood in te verdienen.” Hans ten Sande gaat in 1972 bij een bank in Amsterdam werken. Geen succes. ,,Saai, stoffig. Toen kwam ik een oud-docent tegen. Die zei: ’Jij moet leraar worden’.”

Omdat hij voor militaire dienst in Duitsland was gelegerd kiest hij voor de lerarenopleiding Duits. ,,Een belangrijke taal. Duitsers zijn onze handelspartners en buren.” Hij debuteert op een ’pittige’ huishoudschool in de hoofdstad. Na drie jaar reageert hij op een advertentie van de christelijke Savornin Lohman (mavo en havo-onderbouw) aan de Hilversumse Van Ghentlaan. ,,Ik kwam te laat op het sollicitatiegesprek. Heel erg, ik kon het niet vinden. Maar ’s avonds werd ik gebeld dat ik kon beginnen.” Hij lacht. ,,Docent Duits is een schaars artikel.”

Huilend

Het eerste jaar is ’overleven’. ,,Elke docent wordt uitgeprobeerd.” Het volgende jaar besluit hij strenger te zijn. ,,Meteen zaten er zeven meisjes die ik eruit had gestuurd huilend bij de directeur. Dat was nou ook weer niet de bedoeling.”

Het komt dik in orde. Ten Sande, die dagelijks van Kortenhoef naar school fietst, blijft tot zijn pensioen. ,,Man, wat een leuke tijd. Nooit de behoefte gehad ergens anders te werken. Voelde me happy. De kracht van een kleine school, hè (komend jaar 260 leerlingen). Natuurlijk ga ik het missen: 39 jaar is niet niks. Maar ik heb er vrede mee.”

Zijn geheim? ,,Lessen goed voorbereiden. Dan kom je niet voor verrassingen te staan. En je moet met kinderen kunnen lachen, huilen en boos op ze kunnen worden. Bij ruzie of problemen is er bij mij altijd een weg terug om weer met een schone lei te beginnen. Anders blijft het door-etteren.”

Veel veranderd in vier decennia? ,,Leerlingen veranderen als mens niet, maar de omstandigheden wel. Ze vinden huiswerk niet meer zo belangrijk. Geen tijd, geen zin. Je moet de vinger aan de pols houden. Werkboeken controleren, deadlines stellen.” Mobieltjes gaan aan het begin van de les in een mandje.

Daar staan afwisselende lessen tegenover. In de klas wordt restaurantje gespeeld om spreekvaardigheid te oefenen. Compleet met cola en chips op tafel. De ene leerling is ’Herr Ober’, de andere ’Gast’. Of Ten Sande rijdt met zijn auto het schoolplein op om de weg te vragen. ,,’Wo ist das Rathaus?’ Leg maar uit in het Duits.”

Hij ziet heus ’veel door de vingers’. Wie het echt bont maakt kan twee uur nablijven en Duitse strafregels schrijven. ,,En ik bel ouders om te zeggen dat hun kind later thuis is.”

,,Je mag wel een vriend zijn, maar ook leider. Je hoeft niet alles te accepteren.” Als een snotneus een punaise op zijn stoel legt geeft hij geen krimp. Ongeduldig informeert de dader of ’hij niks scherps voelt?’ ’Buk eens’, commandeert Ten Sande, die de punaise vervolgens in zijn achterwerk drukt.

Gebroken enkel

Regelmatig loopt hij oud-leerlingen tegen het lijf. ,,Soms spreken ze mijn broer in Den Haag aan. ’Meneer Ten Sande, kent u me nog?’ We lijken nogal op elkaar.”

Drie keer gaat hij met een klas naar Berlijn. ,,In ’87 toen de muur nog stond en in ’92 toen de stofwolken net optrokken.” De laatste studiereis in 2016 wordt gedenkwaardig. ,,Op de eerste dag glijd ik uit. Uitgerekend over een tramlijn. Gebroken enkel. Maar belangrijker: de kinderen hebben een fantastische tijd gehad.”

De gepensioneerde docent gaat zich niet vervelen. Hij fitnest, reist met zijn vrouw. Liefst om tijgers en panters in het wild te spotten. Met 35 graden onder nul in Siberië of in de tropische jungle. ,,We hebben sporen gezien, haar uit de boom geplukt en urine geroken, maar geen tijgers gezien. Komt nog wel.” Op de Savornin Lohman blijft hij betrokken bij huiswerkbegeleiding. Ook als invaller mogen ze hem bellen. ,,Werken met kinderen houdt je jong.”

Afscheid

Naam:Hans ten Sande

Geboorteplaats:Jakarta (24-02-1950), na 6 maanden naar Nederland.

Woonplaats:Kortenhoef.

Gezin:getrouwd, twee dochters, zoon.

Loopbaan:39 jaar docent Duits Savornin Lohman (01-08-’77 tot nu).